Kıbrıs Müzakereleri ve önemli dönemeçler

Kıbrıs Müzakereleri, Kıbrıs adasındaki siyasi ve toprak anlaşmazlıklarının çözümü için yürütülen uzun soluklu bir görüşme sürecidir. 1975'ten başlayarak 2020'ye kadar çeşitli dönemeçler yaşanmıştır.

Müzakereler 1970'lerden itibaren, Kıbrıs Türk lideri Rauf Denktaş ve Kıbrıs Rum liderleri Makarios, Kyprianou ve Vassiliou arasında gerçekleşti. Ancak 1980'lerde ve 1990'larda yapılan görüşmeler sonuçsuz kaldı. 1999'da BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın iyi niyet misyonları başlatıldı ve 2004 yılında Annan Planı adı verilen kapsamlı bir plan önerildi. Ancak referandumda Kıbrıslı Rumlar planı reddetti, Kıbrıslı Türkler ise kabul etti.

2000'li yıllarda Kıbrıs Rum lideri Dimitris Christofias ve Kıbrıs Türk lideri Mehmet Ali Talat arasında yapılan görüşmelerde bazı ilerlemeler kaydedildi, ancak temel konularda anlaşma sağlanamadı. Sonraki yıllarda Kıbrıs Türk lideri Derviş Eroğlu ve Kıbrıs Rum liderleri Nikos Anastasiadis ile müzakereler devam etti, ancak çözüm hala mümkün olmadı.

2020'de BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in himayesinde Kıbrıs Rum lideri Nicos Anastasiadis ve Kıbrıs Türk lideri Mustafa Akıncı arasında yeni bir görüşme süreci başladı. Ancak 2020'de yaşanan pandemi ve siyasi engeller, müzakerelerin ilerlemesini zorlaştırdı.

Kıbrıs Müzakereleri, Kıbrıs adasının yeniden birleşmesi ve barışçıl bir çözüme ulaşılması hedefiyle süregelen karmaşık bir süreç olmuştur. Ancak müzakereler halen devam etmekte ve Kıbrıs sorununun çözümü için taraflar arasında uzlaşma sağlanması çabaları sürdürülmektedir.

1. 1975 Kıbrıs Krizi:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş
   • Kıbrıs Rum lideri: Makarios
   • Olaylar: 1974 Türk Müdahalesi sonrasında müzakereler başladı ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios, Kıbrıs Türk lideri Rauf Denktaş ile müzakerelere başladı. Bu süreçte çeşitli fikirler ve planlar tartışıldı, ancak anlaşma sağlanamadı.
   • Nüfus Mübadelesi Anlaşması 
   •  

2. 1977:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş
   • Kıbrıs Rum lideri: Makarios
   • Olaylar: 1976-1977 döneminde, Kıbrıs sorununun çözümü için yeni bir çaba başladı. Ancak bu süreç de sonuçsuz kaldı ve müzakereler tıkanıklığa girdi.
   • Doruk Anlaşmaları I

3. 1979-1980:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş
   • Kıbrıs Rum lideri: Kyprianou
   • Olaylar: 1979'da, Kıbrıs sorununun çözümü için müzakereler tekrar başladı. Ancak anlaşmazlıkların aşılamaması sonucunda müzakereler yine sonuçsuz kaldı.
   • Doruk Anlaşmaları II

4. 1991:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş
   • Kıbrıs Rum lideri: George Vassiliou
   • Olaylar: BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar, Kıbrıs sorununun çözümü için Kıbrıs Cumhurbaşkanı George Vassiliou ve Kıbrıs Türk lideri Rauf Denktaş ile görüşmeler yürüttü. Bu süreçte, taraflar arasında bazı ilerlemeler kaydedildi, ancak anlaşma sağlanamadı.
   • Gali Fikirler Dizisi

5. 1993:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş
   • Kıbrıs Rum lideri: Glafkos Klerides
   • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın iyi niyet misyonlarıyla sürdü. Bu süreçte, taraflar arasında bazı ilerlemeler kaydedildi, ancak temel konularda uzlaşma sağlanamadı.
   • İlk Güven Artırıcı Önlemler

6. 1997-1998:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş
   • Kıbrıs Rum lideri: Glafkos Klerides
   • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın iyi niyet misyonlarıyla devam etti. Bu süreçte, taraflar arasında bazı ilerlemeler kaydedildi, ancak çözüme ulaşılamadı.
   • Dolaylı Görüşmeler

7. 1999-2004:

   • Kıbrıs Türk lideri: Rauf Denktaş (2004 yılında Mehmet Ali Talat'a devretti)
   • Kıbrıs Rum lideri: Glafkos Klerides (2003 yılında Tassos Papadopoulos'a devretti)
   • Olaylar: BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Kıbrıs sorununun çözümü için Annan Planı olarak bilinen kapsamlı bir planı önerdi. Ancak 2004 referandumunda Kıbrıslı Rumlar planı reddetti, Kıbrıslı Türkler ise kabul etti.

8. 2006-2008:

   • Kıbrıs Türk lideri: Mehmet Ali Talat
   • Kıbrıs Rum lideri: Dimitris Christofias
   • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri, Kıbrıs Rum lideri Dimitris Christofias ve Kıbrıs Türk lideri Mehmet Ali Talat arasında yeniden başladı. Bu dönemde çeşitli konular üzerinde görüşmeler yapıldı, ancak çözüme ulaşılamadı.
   • İlkeler Paketi & İki Liderin Kararları 

9. 2010-2012:

   • Kıbrıs Türk lideri: Derviş Eroğlu
   • Kıbrıs Rum lideri: Dimitris Christofias
   • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri, Kıbrıs Rum lideri Dimitris Christofias ve Kıbrıs Türk lideri Derviş Eroğlu arasında devam etti. Bu dönemde bazı ilerlemeler kaydedildi, ancak temel konularda uzlaşma sağlanamadı.

10. 2013-2014:

    • Kıbrıs Türk lideri: Derviş Eroğlu
    • Kıbrıs Rum lideri: Nikos Anastasiadis
    • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri, Kıbrıs Rum lideri Nikos Anastasiadis ve Kıbrıs Türk lideri Derviş Eroğlu arasında devam etti. Bu dönemde de çeşitli konularda müzakereler yapıldı, ancak çözüme ulaşılamadı.
    • 11 Şubat 2014 Anlaşması

11. 2015:

    • Kıbrıs Türk lideri: Mustafa Akıncı
    • Kıbrıs Rum lideri: Nicos Anastasiadis
    • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in himayesinde Kıbrıs Rum lideri Nicos Anastasiadis ve Kıbrıs Türk lideri Mustafa Akıncı arasında yeniden başladı. Bu dönemde de müzakerelerin çeşitli aşamaları yaşandı ve çözüm için görüşmeler sürdürüldü.
    • Mont Pelerin - Crans Montana Görüşmeleri

12. 2020:

    • Kıbrıs Türk lideri: Ersin Tatar
    • Kıbrıs Rum lideri: Nicos Anastasiadis
    • Olaylar: Kıbrıs müzakereleri çıkmaza girdi.